Ranh giới

Quần thể danh thắng Tràng An nằm ở khu vực ranh giới giữa huyện Hoa Lư với các huyện Gia Viễn, Nho Quan, thành phố Tam Điệp và thành phố Ninh Bình. Về mặt hành chính, vùng lõi Tràng An nằm trên 12 xã: Trường Yên, Ninh Hải, Ninh Hòa, Ninh Xuân, Ninh Vân, Ninh Thắng (Hoa Lư); Ninh Nhất, Ninh Tiến (Tp Ninh Bình); Gia Sinh (Gia Viễn); Yên Sơn (Tam Điệp) và Sơn Hà, Sơn Lai, (Nho Quan); vùng đệm Tràng An nằm trên 20 xã, cũng gồm 12 xã trên và 8 xã: Ninh Giang, Ninh Mỹ, Ninh An, Gia Trung, Gia Tiến, Quỳnh Lưu, Tân Bình, Ninh Phong.

Vùng lõi Tràng An không bao trùm hoàn toàn lên 1 xã nào. Theo quy hoạch thành phố Ninh Bình thì tương lai danh thắng Tràng An sẽ thuộc về thành phố này.

Vùng lõi Tràng An có diện tích hơn 6.172 ha, chủ yếu thuộc 2 xã Trường Yên và Ninh Hải (huyện Hoa Lư), là vùng bảo vệ đặc biệt của danh thắng. Vùng bảo vệ đặc biệt này nằm trọn trong quy hoạch khu du lịch Tràng An với diện tích 12.252 ha.[6] Diện tích các khu vực bảo tồn đặc biệt của vùng lõi Tràng An như sau:

• Trung tâm cố đô Hoa Lư: 314 ha,
• Khu Tam Cốc - Bích Động: 350 ha,
• Khu sinh thái Tràng An: 2.133 ha,
• Rừng đặc dụng Hoa Lư: 3.375 ha.

Quần thể danh thắng Tràng An nằm gần các quốc lộ 1A, QL38B, QL12B và trong tứ giác nước được giới hạn bởi các sông:

• sông Hoàng Long ở phía Bắc;
• sông Chanh ở phía Đông;
• sông Hệ ở phía Nam;
• sông Bến Đang (và một phần sông Chim) ở phía Tây.

Vị trí

Khoảng cách từ trung tâm hình học của quần thể Tràng An đến thành phố Ninh Bình khoảng 8 km theo đường chim bay. Các khu du lịch đều nằm ở vùng ven quần thể di sản Tràng An với mục đích đưa khách vào sâu trong lòng di sản:

• Khu du lịch sinh thái Tràng An với trung tâm du khách nằm ở xã Ninh Xuân, cách cố đô Hoa Lư 3 km theo hướng nam, cách thành phố Ninh Bình 7 km theo hướng tây dọc đại lộ Tràng An, cách thành phố Tam Điệp 17 km theo hướng bắc qua Tam Cốc, cách Hà Nội 96 km theo hướng nam.
• Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động với bến thuyền trung tâm nằm ở xã Ninh Hải, cách thành phố Ninh Bình 7 km, cách thành phố Tam Điệp 12 km, cách Hà Nội 100 km theo hướng nam.
• Khu du lịch sinh thái Thung Nham cách thành phố Ninh Bình 10 km, cách thành phố Tam Điệp 8 km, cách Hà Nội 103 km.
• Khu di tích lịch sử văn hóa Cố đô Hoa Lư nằm ở xã Trường Yên, cách thành phố Ninh Bình 11 km, cách Hà Nội 94 km theo hướng nam.
• Khu du lịch văn hóa chùa Bái Đính nằm ở xã Gia Sinh, cách thành phố Ninh Bình 15 km, cách Hà Nội 98 km theo hướng nam.

Người Tràng An

Năm 2014, Khi được UNESCO công nhận là di sản thế giới, trong vùng lõi Tràng An có 14.000 cư dân sinh sống, vùng đệm có 21.000 cư dân sinh sống, trong khi dân số 12 xã vùng lõi ~73.000 người, 8 xã vùng đệm là ~ 49.000 người và tổng toàn bộ 20 xã nêu trên là 122.000 người.[7] Người Tràng An là người kinh, sống trong lòng di sản chủ yếu bằng nghề trồng trọt và dịch vụ du lịch.

Trong phạm vi quần thể danh thắng Tràng An có một số làng nghề tiêu biểu của Ninh Bình như nghề thêu ở xã Ninh Hải, nghề chế tác đá mỹ nghệ ở xã Ninh Vân, nghề xây dựng ở xã Trường Yên. Người Tràng An ngày nay được coi là hậu duệ của những cư dân cổ của nền văn hóa Tràng An, vốn là nền văn hóa cổ nhất ở Việt Nam.